
Sint Anna
Het is vrijwel niemand gegeven om al vóór zijn verscheiden iedere nacht het hoofd te ruste te kunnen leggen op gewijde grond. Toch is dat precies het voorrecht wat de schrijver dezes wél heeft. Ik zal u uitleggen hoe dat komt. Mag ik me even voorstellen, mijn naam is Tom Pijnenburg en ik mag voor Citymarketing Tilburg periodiek een Tilburgse wijkbewoner en zijn of haar wijk in het zonnetje zetten. Ik begin natuurlijk in mijn eigen wijk; Sint Anna, ook wel het Greenwich Village van Tilburg genoemd omdat hier zoveel kunstenaars wonen. Ik woon in het gebouw waarbij op de zijkant zo parmantig een gouden haan is aangebracht.
Dezelfde haan die op diezelfde plek op de toren van de Sint Annakerk prijkte voordat deze in onbruik raakte en in 1973 werd afgebroken. De kerk is dan wel neergehaald, de grond ligt er nog en eenmaal gewijd blijft gewijd, dus hoewel ik niet gelovig ben voel ik me toch gezegend op deze grond domicilie te kunnen houden. Het haantje is nu dan wel roerloos vastgespijkerd en kan niet langer de windrichting aangeven, toch is hij nog steeds verdienstelijk want wijst nu naar het nabij iedere katholieke kerk gelegen café. Dat staat er gelukkig nog wél. De Troubadour, een van de oudste kroegen van Tilburg, én de favoriete stek van de Wijkambassadeur in deze eerste aflevering van UITWIJKEN; Kim Pattiruhu.
WIJKAMBASSADEUR
Kim is een Zeeuwse, geboren in Vlissingen, opgegroeid in Oost Souburg, een klein dorpje tussen Vlissingen en Middelburg in. Op haar 18e kwam ze voor haar studie naar Tilburg. Eerst woonde ze in Tilburg Oud Noord, maar toen haar voormalige buurt in 2008 werd gerenoveerd kreeg ze haar huidige huisje in de Capucijnenstraat als vervangende woonruimte aangeboden. Het was liefde op het eerste gezicht, zowel wat betreft haar huisje maar zeker ook wat betreft de wijk waarin ze terecht kwam. Kim trok er dan ook direct met een vriendin op uit om de wijk te fotograferen. Uit de foto’s werd het boek ‘Sint Anna, gluren in de wijk’ samengesteld. Cees van Raak en Jasper Mikkers (beide inmiddels zowel oud-wijkbewoner als oud-stadsdichter) schreven er de teksten bij. Er zijn zo’n 200 exemplaren van gedrukt, de meeste zijn verkocht, maar je kunt er nog een paar bij Kim bestellen. Gelukkig heeft de bieb er ook enkele te leen.
WERK
Kim is kunstenaar en onderzoekend fotograaf, maar vooral eigenlijk bezige bij. Ze werkt voor De Vrolijkheid, een stichting die met creatieve workshops in asielzoekerscentra wat vrolijkheid in de levens van asielzoekers probeert terug te brengen. Daarnaast is ze beeldredacteur voor de Koppel, de wijkkrant van Sint Anna. Haar autonome kunstzinnige foto- en filmactiviteiten doet ze voor een deel samen met haar vriend Niek van Hulten binnen ‘Slow Movies’. Daarmee realiseren ze zo’n 2 keer per jaar audiovisuele installaties op bijzondere locaties. Dit jaar maakten ze onder meer werk voor ‘De Kluis’ in de NWE Vorst.
HUISDIER
In Sint Anna kent iedereen Kim vooral vanwege haar nogal opvallende huisgenoot; een varken. Ze had als kind altijd al belangstelling voor ‘andere’ huisdieren en genoot van televisieseries als Flipper en Skippy, en ja, een varken nemen is dan de logische volgende stap. Francis Bacon (de naam van de viervoeter), is niet alleen een verwijzing naar de billen van het beest, maar is ook de naam van Kim’s favoriete kunstenaar.
Naast huisdier is Francis ook fotomodel hij heeft een eigen Facebookpagina
DE KLEINE HUISJES VAN SINT ANNA
Kim is zeer gecharmeerd van de vele kleine steegjes, straatjes en huisjes in Sint Anna, je kunt er heerlijk dwalen. Het is echt een ontdekwijk.
FRATER MATTHEUSHOF
Met Francis maakt ze dagelijks een (sanitaire) wandeling door de wijk. De route leidt regelmatig naar de Frater Mattheushof, vernoemd naar de stichter van het fratershuis en internaat dat hier in 1895 werd gevestigd. De Mattheushof huisvest tegenwoordig een dependance van Thebe en een verzorgingstehuis. De voormalige kapel op het terrein is nu onder de naam Chapelstudio in gebruik als gespecialiseerde opnamestudio voor akoestische muziek.
Het hof wordt omgeven door het Mattheusbos met de speeltuin, daarnaast een parkje. Beide zijn voor het publiek opengesteld.
De bewoners van het verzorgingshuis vinden het leuk als ze Francis door de tuin zien kuieren terwijl hij de beukenootjes verorbert. Voor wandelen met Francis moet je wel geduld hebben, het uit de kluiten gewassen varken doet alles op zijn gemakkie. Dat stelt Kim in staat om te fotograferen tijdens die tochten. Ze trekken er ook vaak samen op uit naar natuurgebieden in de omgeving.
Kim fotografeert dan de landschappen die zij in spiegelingen ontdekt. Enkele van haar foto-werken zijn gekocht door Wijkcentrum de Nieuwe Stede. Ze verfraaien daar de verhuurbare ruimtes.
RELIGIE IN SINT ANNA
De fraters mogen dan verdwenen zijn uit de Mattheushof, er zijn nog wel paters te vinden in Sint Anna, en wel, hoe kan het ook anders, in de Paterstraat. Daar doet het voormalige Kapucijners klooster nu dienst als verzorgingstehuis voor de oud-kloosterlingen. Iets verderop staat een kapel van de Dogmatische kerk. Deze traditionalistische stroming binnen de katholieke kerk werd in 1980 in Tilburg opgericht. Er vinden nog steeds diensten plaats, bijzonder daarbij is dat de priester niet in de richting van de toehoorders preekt maar in de richting van het altaar. Dus naar het (in zijn ogen) goddelijke. De mis is in het Latijn.
Gelukkig is er in de voorheen wel erg devote wijk inmiddels ook wat religieuze relativering geslopen. De gekromde lantaarnpaal bij de beeldengalerij rondom begraafplaats ‘t Heike die zijn licht laat schijnen op Franciscus van Assisi is een kritische knipoog naar het Roomse leven. De Tsjechische kunstenaar Krištof Kintera maakte dit werk met de titel Miracle in 2008 op uitnodiging van Fundament Foundation. Tot 20 oktober is in de oude Warande aan de Bredaseweg de openluchttentoonstelling Lustwarande 2019 te zien, eveneens van Fundament Foundation.
TOPSHOP
Er zijn niet heel veel winkels in Sint Anna, maar Decennia Design in de Diepenstraat is wel een absolute topper. De zaak trekt met name ook via de webshop een internationaal publiek met haar omvangrijke collectie 50’s, 60’s en 70’s vintage en retro design.
OVER DE STAD
Van de Wijkambassadeur horen we ook graag wat deze in Tilburg graag nog zou zien of meemaken. Voor Kim is daar geen twijfel over, ze is zeer benieuwd naar het aanstaande Kaapstad. Vanwege haar vakantie vorig jaar moest ze de eerste editie missen. Het uitgangspunt van Kaapstad, ‘hack de stad’, spreekt haar aan. “Ik ben benieuwd hoe ze dat dit jaar gaan vormgeven. In augustus ben ik zeker van de partij”.
AAN DE WIJKWETHOUDER
Kim woont met veel plezier in Sint Anna. Het is een fijne gemêleerde wijk. Maar, in wat de wijk leuk maakt, schuilt ook een nadeel. Steeds vaker dumpen mensen afval in die leuke kleine straatjes en ontdekplekjes. De brandgang achter Kim’s huis is zo’n illegale dumpplek maar er zijn er meer in de buurt. Blijkbaar is het voor de bewoners te ingewikkeld om het groter afval kwijt te raken. Kim zou graag zien dat er periodiek een grof huisvuilophaaldienst ingesteld wordt. Dan blijft Sint Anna de parel die ze nu nog is.

TENSLOTTE
Bij het fotograferen van het haantje op mijn gebouw werd ik aangesproken door een wijkbewoner. Deze wist me te vertellen dat naast het haantje ook de originele kerkklokken van de Sint Annakerk bewaard zijn gebleven. Hij stuurde niet alleen een filmpje waarin te zien is dat de werkgroep De Torenklok de klokken in 2016 opnieuw heeft doen luiden, maar ook een link naar Google Maps waar de klokken te zien zijn. Ze staan namelijk bij Van Raak Staal in Tilburg in opslag. “Zou het niet mooi” zijn vervolgde de wijkbewoner, “als die klokken terugkwamen naar Sint Anna?”
Ik breng zijn wens graag over. De klokkenstoel past precies op die wat overbodige reststrook onder het haantje waar nu een ontoegankelijk rommelstruikveldje ligt.
Wel graag de klepels fixeren of eruit halen. In Sint Anna liever geen tweede Harm Schilders.